1- 89 درصدی که بیمصرف نیست
98 درصد از DNA که ظاهرا حاوی ژن فعالی نیست، و به عنوان "سطل زباله ژنتیکی بیمصرف" نادیده گرفته میشد، وظیفهای به عهده دارد. بررسیها در سال 2012 نشان داد که بخشهای از DNA که پیش از این بیاستفاده به نظر میرسیدند، در واقع عوامل ژنتیکی واقعا هوشمندی هستند و به عنوان "سوئیچهای متابولیک" زمان و میزان فعال شدن ژنها و نیز میزان تولید پروتئینها بوسیله این ژنها را تنظیم میکنند.
به گفته دانشمندان بدون این سوئیچها ژنها مانند مجموعه درهم و برهمی از کلمات هستند که معنایی ندارند. دانشمندان از هم اکنون بهرهبردای از این گنجینه تازه کشف شده اطلاعات زیستی را آغاز کردهاند و به دنبال راههای جدیدی برای کنترل و احتمالا حتی معالجه بیماریها با استفاده از این سوئیچهای ژنتیکی هستند.
2- میکروبهای همراه ما
پرشمارترین اجزای بدن انسان نه سلولها هستند و نه ژنها. پرشمارترین جزء بدن ما میکروبها هستند. شمار میکروبهایی از جمله باکتریهایی که در درون یا بر روی بدن ما زندگی میکنند، ده برابر شمار سلولهای ما هستند.
و پژوهشگران در سال 2012 اولین مرحله از "طرح میکروبیوم انسانی" را به پایان رساندند که فراگیرترین برنامه شمارش میکروبهای بدن انسان ست. اغلب این میکروبها در واقع دوستان ما هستند؛ برای مثال آنها به گوارش غذا کمک میکنند و باعث تقویت دستگاه ایمنی ما میشوند.
در عین حال دانشمندان با شناخت بیشتر میکروبهایی که درون ما زندگی میکنند، دریافتهاند که آنها نقش مهمی در بیماریها و عوارض مزمنی مانند التهاب و چاقی دارند.
3-دارویی برای جلوگیری از انتشار ایدز
ترووادا (Truvada)، ترکیبی از دو داروی ضدویروسی، از پیش برای درمان عفونت ویروس ایدز (HIV) به کار میرفته است، اما در سال 2012 برای اولین بار مشخص شد که میتوان از این دارو برای پیشگیری از انتشار این ویروس در میان افراد سالم هم استفاده کرد. چند بررسی بالینی پیشگام نشان داد که تجویز این دارو به افراد غیرآلوده به ویروس ایدز میتواند خطر عفونت با ویروس در آنها را کاهش دهد. بنابراین سازمان غذا و داروی آمریکا مجوز استفاده از این دارو برای افراد در معرض خطر بالای عفونت با HIV را صادر کرد.
4- ساختن اندامها در آزمایشگاه
نای بر خلاف اعضایی مانند کبد یا کلیه برای پیوند در دسترس بوده است؛ اما به یمن استفاده از سلولهای بنیادی میتوان این عضو- مجرای هوایی که دهان و بینی را به ریه متصل میکند- را در آزمایشگاه رشد داد.
پژوهشگران در انستیتوی کارولینسکایای سوئد در سال 2012 برای دومین بار در جهان با استفاده از میکروفیبرهای مصنوعی و سلولهای بنیادی به دست آمده از مغز استخوان بیماری که نایش به علت سرطان نابود شده بود، توانستند یک نای جدید بسازند.
پیش از این در یک بیمار اسپانیایی نای به دست آمده از یک اهداکننده فوتشده که سلولهای بنیادی روی آن رشد داده شده بودند، پیوند زده شده بود.
اما در سال 2012 دانشمندان سلولهای بنیادی را روی یک ماده زمینهای ساخته شده با مهندسی زیستی رشد دادند و نای جدیدی را خلق کردند.
5- به زانو در آوردن سرطان پستان
سرطان پستان ییماری پیچیدهای است که مجموعهای از عوامل ژنتیکی و سبک زندگی در آن دخیل هستند. اما بررسی DNAتومورهای پستانی در سال 2012 نشان داد که این بیماری ممکن است آنقدرها هم پیچیده نباشد.
"اطلس ژنوم سرطان" یک طرح دولتی در آمریکا که در آن توالی ژنومی چندین نوع سرطان تعیین میشود، در این سال بیش از 30 هزار جهش ژنتیکی در 510 نمونه از تومورهای پستانی یافت؛ اما ما این مجموعه ژنها را میتوان به چهار زیرنوع عمده تقسیم کرد. این یافتههای جدید ممکن است باعث ایجاد درمانهای جدید یا تغییراتی در درمان سرطان پستان شود، برای مقال یکی از این زیرگروهها با جهشهای ژنی دخیل در سرطان تخمدان رابطه نزدیکی دارد، و بنابراین ممکن است داروهایی که در درمان سرطان تخمدان به کار میروند، به بیماران دچار سرطان پستان هم کمک کنند.
6- طبیعی کردن روندهای مغزی کودکان اوتیستیک
پژوهشگران در سال 2012 کشف کردند رفتاردرمانی زودرس ممکن است به طبیعیشدن الگوهای فعالیت مغزی ایجادکننده علائم اوتیسم کمک کند.
بررسی گروهی از کودکان نوپای دچار اوتیسم که در یک برنامه رفتاردرمانی گسترده برای بهبود مهارتهای اجتماعی و زبانی شرکت کرده بودند، نشان داد که فرآیند پردازش اطلاعات مربوط به شناسایی صورت انسان و اشیا در مغز آنها تغییر کرده است.
کودکان اوتیستیک عموما در هنگام دیدن تصویر یک شیئی غیرزنده نسبت به زمان دیدن تصویر چهره یک زن فعالیت بیشتر مغزی نشان میدادند. اما پس از دو سال رواندرمانی فعالیت مغزی این کودکان برعکس شد، و به الگوهای مغزی مشاهده شده در کودکان طبیعی - فعالیت بیشتر مغزی در هنگام دیدن صورت انسان نسبت به اشیای غیرزنده- بازگشت.
البته برای موفقیت این شیوه، مداخله درمانی را باید بوسیله مشاوران باتجربه در سنین پایین و به طور گسترده در حد چندین ساعت در هفته انجام شود.
7- تشخیص سریع بیماری نوزادان با آنالیز DNA
در سال 2012 این امکان فراهم شد که فقط در فاصله 50 ساعت DNA یک کودک تازه به دنیا آمده را رمزگشایی و تفسیر کرد- کاری که تا پیش از این هفتهها و حتی ماهها به طول میانجامید.و این شناسایی سریع برای نوزادی در وضعیت بحرانی ممکن است به معنای تفاوت میان مرگ و زندگی باشد.
این تشخیص سریعتر ژنتیکی به یمن پیشرفتها در تکنولوژی تعیین توالی DNA و نیز نرمافزار نوینی است که 3500 نقص ژنتیکی را با بیماریهای دوران کودکی مربوط میکند و به پزشکان امکان میدهد درباره درمان مناسب نجاتبخش جان کودکان تصمیم بگیرند.
حدود 30 درصد نوزادانی که هر سال در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بستری میشوند، یک بیماری ژنتیکی را به ارث بردهاند. و تعیین توالی ژنتیکیشان ممکن است به بخشی ضروری در مراقبت درمانی آنها بدل شود- و این کار هر چه زودتر انجام شود بهتر است.
8 - رمزگشایی تومورهای کودکان
میزان زنده ماندن در سرطانهای کودکان در سالهای اخیر با وجود تشخیص زودرس و درمانهای موثر به حد فوقالعاده 80 تا 90 درصد رسیده است، اما ممکن است بتوان از این حد هم فراتر رفت.
دانشمندان "طرح ژنوم سرطانهای کودکان" در آمریکا - یک برنامه سه ساله با بودجه 65 میلیون دلار - برای تعیین توالی ژنتیکی سرطانهای عمده کودکان دارند زمینه را برای ایجاد درمانهای جدید فراهم میکنند.
خوشبختانه شناخت عوامل ژنتیکی سرطان بیانگر آن است که مسیرهای مشترکی به ایجاد انواع متفاوت سرطان میانجامند و به ای ترتیب درمانهایی که بر روی یک نوع تومور موثر هستند، ممکن است توموری از نوع دیگر را هم درمان کنند، یا میتوان داروهای کاملا جدیدی برای مقابله به رشد غیرطبیعی همه انواع سلولها ساخت.
9- خلق تخمک موش در آزمایشگاه
سلولهای بنیادی گسترهای از کارهای به ظاهر ناممکن را در چشمانداز ما قرار دادهاند: درمان دیابت، کمک به افراد فلج برای راه رفتن دوباره و ترمیم بافت قلبی آسیبدیده بوسیله حمله قلبی.اما. اما در سال 2012 دانشمدان به چشماندازهای جدیدی در حوزه رسیدند: ساختن یکی از دو جزء اصلی حیات یعنی تخمک از سلولهای بنیادی.
دانشمندان در ژاپن دو نوع سلول بنیادی موش- سلولهای بنیادی گرفته شده از رویانهای دو روزه و سلولهای دوباره برنامهریزیشده گرفته شده از پوست موشهای بالغ- را گرفتند و در آزمایشگاه سلولهای تخمک زنده ساختند و بعد به طور موفقیتآمیزی با لقاح توانستند اولین بچه موشهای متولد شده از تخمکهای ساخته شده از سلول بنیادی را به دنیا آورند.
این پیشرفت بیانگر توانایی فوقالعاده سلولهای بنیادی در بازسازی سلولی و بافتی هستند و بالقوه ممکن است به درمانهای جدیدی برای درمان ناباروری در انسانها بینجامند.
10- ویروسهای برای درمان آکنه
ژوهشگران از همین رویکرد در سال 2012 از رویکردی غیرمعمول برای مقابله با آکنه نوجوانان استفاده کردند.
آنها ویروسهایی خنثی را به جنگ باکتریهای مسئول این عارضه پوستی فرستادند. این ویروسها به طور معمول در منافذ عمق پوست زندگی میکنند و توانایی طبیعی برای مقابله با باکتریها دارند.
این ویروسها با وارد شدن به باکتریها آنها را به کارخانه تولید ویروس بدل میکنند و باعث تخریب باکتری میشوند. کاری که باقی میماند افزایش شمار این ویروسها در پوست است و به گفته پژوهشگران میتوان با یک کرم موضعی حاوی این ویروسها این کار را انجام داد. یا شاید بتوان به سادگی این مواد باکتریکشی که این ویروسها تولید میکنند را وارد کرم کرد.
Time